Begrippen

 

Aardkorst

Dunne buitenste schil van de aarde, die bestaat uit continentale en oceanische korst.

Aardmantel

het deel van de aarde waar de aardkorst op drijft

Aardkern

Het binnenste deel van de aarde, waar warmte ontstaat

Platenktoniek

Het bewegen van de aardkorstplaten

Convectiestromen

Het systeem van stromingen van gesteente in de mantel

Divergente plaatbeweging

De beweging waarbij aardkorstplaten uit elkaar bewegen

Convergente plaatbeweging

De beweging waarbij aardkorstplaten naar elkaar toe bewegen

Transforme plaatbeweging

De beweging waarbij aardkorstplaten langs elkaar bewegen

Mid Oceanische rug

Het 'onderwatergebergte' op de oceaanbodem waar nieuwe oceanische korst wordt gevormd.

Diepzee trog

Zeer diepe delen in de oceaan, die ontstaan als de oceaanbodem wegduikt.

Aardbeving

De kortdurende trillingen in de aardkorst die ontstaan als het gevolg van de ontlading van de in de aardkorst opgebouwde spanningen

Epicentrum

Plaats aan het aardoppervlak die direct boven de haard van de aardbeving ligt.

Hypocentrum

Haard van de aardbeving in de aardkorst

Schaal van Richter

Schaal waarbij de intensiteit van de aardbeving wordt gemeten aan de hand van de hoeveelheid energie die vrijkomt

Tsunami

Golven die ontstaan door aardbevingen op de bodem van de oceaan

Vulkanisme

Het proces waarbij vloeibaar gesteente uit de aardmantel aan het aardoppervlak naar buiten komt

Schildvulkaan

Een vulkaan die ontstaat doordat lava 'rustig' vanuit de krater uitstroomt en een uitgestrekt gebied kan bedekken

Stratovulkaan/kegelvulkaan

Kegelvormige vulkaan die bestaat uit een gelaagde opbouw van afwisselende as- en lavalagen

Caldera

Stratovulkaan waarbij door een explosieve eruptie de bovenkant is weggeschoten of is ingestort in de magmakamer

Effusieve eruptie

Een eruptie die rustig verloopt

Explosieve eruptie

Een eruptie die met veel geweld plaats vindt (explosief)

Hotspot

Vulkanen die niet aan de rand van platen liggen, maar worden veroorzaakt door een zwakke plek in de mantel

Gebergtevorming

De vorming van gebergte

Plooiingsgebergte

Gebergte dat ontstaat door druk in de aardkorst, waarbij gesteente geplooid en opgeheven worden

Breukgebergte

gebergte dat ontstaat wanneer langs een breuk een deel van de aardkorst wegzakt of een ander deel omhoog komt

Hercynische plooiing

Plooiing die zo'n 300 miljoen jaar geleden heeft plaatsgevonden. Hercynische gebergten (Ardennen) zijn oud en afgesleten.

Caledonische plooiing

Plooiing die zo'n 450 miljoen jaar geleden heeft plaatsgevonden (Scandinavisch Hoogland)

Alpiene plooiing

Relatief jonge plooiing die zo'n 80 miljoen jaar heeft plaatsgevonden. Gebergte (Alpen, Himalaya) zijn jong en puntig.

Horst

De zijde van een breuk die omhoog gekomen is

Slenk 

De zijde van een breuk die omlaag gekomen is

Erosie

Het slijten of verbrokkelen van gesteente onder invloed van beweging als de zwaartekracht, rivieren, gletsjers, wind en zeestromen.

Verwering

Het uiteenvallen van gesteente door inwerking van water, temperatuur, wortels en zuren