Geografische werkwijzen

 

Als je iets van een gebied of verschijnsel wil weten, is het handig om gebruik te maken van een bepaalde aanpak. Zo'n aanpak kan per geval verschillen. In feite zijn er verschillende manieren die we werkwijzen noemen. Omdat het de werkwijzen zijn die specifiek bij het vak passen, noemen we ze geografische werkwijzen. Klik op de links voor een schema per werkwijze.

 

Beschrijving:

Dat doe je door het maken van vergelijkingen en het aangegeven van overeenkomsten en verschillen tussen gebieden en tussen verschijnselen.

 

Voorbeelden:

• Je vergelijkt de bovenloop en benedenloop van een rivier

• Je vergelijkt een nieuwbouwwijk met een wijk in de binnenstad

• Je vergelijkt de samenstelling van de beroepsbevolking in Nederland van 1900 met die van 2005 (tijd)

• Je vergelijkt de migratie tussen Mexico en de VS met de migratie tussen Afrika en Europa.

 

Beschrijving:

Dat doe je door het aangeven van samenhangen tussen verschijnselen binnen een gebied (verticaal) vooral tussen natuur en samenleving en tussen ruimtelijke structuur en gedrag; en door het aangeven van samenhangen tussen gebieden (horizontaal).

 

Voorbeelden:

Wat is de relatie tussen de toename van auto's en stofdeeltjes in de lucht in Nederland?

Wat is de relatie tussen de verstedlijking in Kenia en de groei van krottenwijken?

Wat is de relatie tussen de groei van de haven van Rotterdam en de economische ontwikkeling in het achterland?

wat is het gevolg van de toetreding van Polen tot de EU voor Nederland?

 

Beschrijving:

Dat doe je door gebruik te maken van verschillende dimensies om een kritische beschouwing te geven.

Daarbij let je op verschillende aspecten van een verschijnsel of gebied. We onderscheiden vier dimensies: natuur, economie, politiek en sociaal-cultureel (en de samenhangen daartussen).

 

Voorbeelden:

• Ontbossing van het Amazonegebied voor landbouwgrond. Wat heeft dat voor politieke, culturele, economische en natuurlijke consequenties?

• Het Rifgebergte in het noorden van Marokko. Geef daarvan een beschrijving op basis van natuur, politiek, economie en cultuur.

 

Beschrijving:

Dat doe je door van verschijnselen aan te geven uit welke delen ze bestaan (indelen) en tot welke grotere gehelen ze behoren (toedelen)

 

Voorbeelden:

• De Rotterdamse haven indelen in verschillende gebieden (soorten havens) en de Rotterdamse haven toedelen aan het Europese achterland (als onderdeel van West Europa)

• De afwatering via rivierlopen binnen Nederland indelen en de grote rivieren in Nederland zien als onderdeel van het rivierensysteem in Europa, dus toedelen.

 

Beschrijving:

Dat doe je door verschijnselen en gebieden op verschillende schaal te beschrijven en analysren (veranderen van ruimtelijke schaal door inzoomen of uitzoomen).

 

Voorbeelden:

• Schiphol bestuderen op de schaal van Europa (de vijfde grootste luchthaven) en vervolgens op schaal van Nederland (grootste luchthaven). Dit is inzoomen.

• De spreiding van allochtonen op de schaal van Den Haag bekijken, vervolgens op het niveau van de Randstad en tenslotte op het nationale schaalniveau. Dit is uitzoomen.

 

Beschrijving:

Dat doe je door het bijzondere en het algemene te onderscheiden. Vaak is er in de geografie sprake van een algemene regel. Maar dat hoeft niet voor elk land op te gaan. Je vergelijkt de specifieke situatie of het specifieke proces in een land met de algemene regel en stelt vast of het overeenkomt of verschilt.

 

Voorbeelden:

• Algemene regel: vulkanen komen meestal voor aan de randen van aardkorstplaten. Bijzondere situatie: in hoeverre verschillen vulkanen in de subductiezone van de Andes in Zuid-Amerika met die in Zuidoost-Azië?

• Algemene regel: hoe hoger de welvaart, hoe lager het geboortecijfer. Bijzondere situatie: China voldoet niet aan die regel, hoe komt dat?

• Algemene regel: door suburbanisatie neemt de mobiliteit toe. Bijzondere situatie: klopt deze regel in alle rijke landen?

• Algemene regel: een rivier gaat in het laagland meanderen. Bijzondere situatie: is dat in natte en droge gebieden hetzelfde?